ارائه روش‌شناسی اسلامی تعریف، توصیف، تبیین، تفسیر، پیش‌بینی، ارزشیابی و کنترل، ضرورتی است که بدون آن، نمی‌توان به توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی برای پاسخ به نیازهای گوناگون امیدوار بود.
فرایند پاسخگویی علوم اسلامی به نیازها (که مأموریت اصلی میز تخصصی توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی است)، حداقل شامل پنج مرحله است: ترسیم عرصه‌های گوناگون زندگی بشر و مرتبط با دین، ترسیم اصول، مبانی و ضوابط مداخلة دین در عرصه‌های گوناگون (مکتب)، شناسایی و تحلیل نیازهای هر عرصه (از جمله تبدیل به مسئله و تبارشناسی علمی آن)، عرضة نیازهای ساختاریافته به علوم اسلامی و تولید گزارة پاسخ، عینیت بخشیدن به پاسخ (با مشارکت عناصر دیگر جامعه) است. تمامی این مراحل، نیازمند شناسایی، تبیین و به‌کارگیری روش‌های لازم است.
به علاوه توسعه یا ظهور حوزه‌های جدید تحقیقات اسلامی به خصوص در ابعاد چندرشته‌ای و بین رشته‌ای در صورت تکمیل و استقلال، نام علوم اسلامی بر آنها صادق است. وضعیت نامتعین و در حال گذار این علوم و تحقیقات، موجب می‌شود تا دست کم آنها را با نام مطالعات اسلامی به رسمیت بشناسیم و در کنار مطالعات تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و فلسفی دربارۀ اسلام و آموزه‌های اسلامی (آنچنان که در مغرب زمین مرسوم است)، مورد توجه قرار گیرد و مهمترین عنصر اعتبار و پایایی این تحقیقات ـ یعنی روش ـ مورد اهتمام قرار گیرد.
از این روست که در چند دهۀ اخیر، تحقیق دربارۀ روش‌های علوم و مطالعات اسلامی مورد توجه جدی قرار گرفته است و دربارۀ آن دهها مقاله و پایان‌نامه به زبان فارسی نگاشته شده است. هم اکنون در برخی از نمایه‌های مقالات، بیش از 500 مقاله مستقیماً در موضوعات مرتبط با روش‌شناسیِ رشته‌ها و گرایش‌های علوم اسلامی، نمایه شده است.
تجربه موفق انتشار شماره ویژه روش‌شناسی در مجله دیگر این مجموعه (شماره 19 جستارهای فقهی و اصولی)، نویدبخشِ اقبال به این مجله نوظهور از سوی محققان و نویسندگان گردید.